Ukrayna ile Türkiye’yi yalın üretim birleştiriyor

Türkiye ile Ukrayna arasındaki ekonomik, ticari, kültürel ve sanatsal faaliyetleri Uluslararası Türk Ukrayna İşadamları Derneği(TUİD) olarak mümkün olduğunca destekliyoruz. Kimi zaman bir çini sergisine, kimi zaman ise bir havacılık sempozyumuna sponsor oluyor, bir ekonomi konferasının düzenleyicileri arasında yer alırken, başka bir gün ise uluslararası bir yatırım konferansının ana sponsorları arasında ismimiz geçiyor.  Bu çerçevede Ukrayna Yalın Enstitüsü’nün ilk kez düzenleyeceği Ukrayna Ulusal Yalın Üretim Konferasına da ana sponsor olmamız teklif edildiğinde, bu isteği elbette geri çevirmedik.

Ukrayna Yalın Üretim Konferansı, ülkenin inovasyon ve IT merkezi, Ukrayna’nın Silikon Vadisi olma iddiasıyla yola çıkan Unit Factory’de gerçekleştirildi. Ukrayna’nın en büyük emlak yatırımcısı, Ukrayna Sanayici ve Girişimciler Birliği başkanvekili Vasiliy Himenilstkiy, inşaat sektöründe elde ettiği kaynakları daha innovatif ve katma değeri yüksek alanlara yatırmaya çalışan, sahip olduğu fonlarla başarılı girişimcileri ve öğrencileri desteklemeye çalışmasıyla tanınan bir girişimci. Nitekim Ukrayna Yalın Enstitüsünün de en büyük destekçisi. Unit Factory’i de artık şehir merkezinde kalan, grubun sahip olduğu eski Kiev Motorsiklet fabrikası binalarının peyder pey dönüştürülmesi elde edilen bir merkez.  Burada bilgi işlem firmaları için ofisler ve yaşam alanları oluşturulurken,  ilk etapta 300 öğrencinin üç yıl süren özel bir eğitim tekniğiyle bilgi işlem uzmanı olarak yetiştirilmesi için de bir eğitim akademisi oluşturulmuş. Bu yeni sistemde sınav, ödev, klasik anlamda bir ders, bir öğretmen yok. İlk kez Fransa’da ortaya çıkan bu sistemde, eğitim kurumuna seçilen öğrencilere belirli dönemlerde bir görev veriliyor. Görevi alan öğrenci, bu görevi tamamlamak için önünde, arkasında, sağında ve solunda oturan öğrencilerden yardım alabiliyor, bunun dışında internet bağlantısına sahip bilgisayarı kullanıyor. Böylece öğrencilerin her türlü soru ve sorun karşısında hazır olabilmeleri, çözüm odaklı düşünmeleri, işbirliğine açık olmaları, bilgiye ulaşmayı ve onu kullanmayı bilmeleri amaçlanıyor.

Unit Factory’de öncelikle katılımcılara yukarıda aktarmaya çalıştığım merkezin çalışma sistemi hakkında bilgi verilirken daha sonra ise Ukrayna Yalın Konferansı gerçekleştirildi. Japonlar’ın, II. Dünya Savaşı’nın yaralarını sardığı ve hızla rekabet gücünü artırarak 50’li yıllardan itibaren dünyanın ihracat devi haline geldiği süreçte, Toyota mühendisleri tarafından geliştirilen yalın üretim kavramıyla ilk kez 1998 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, endüstri mühendisliği bölümünde talebeyken tanışmıştım. Tam zamanında üretim, kalite çemberleri, kamban gibi kavramlarla, imalat, servis, üretim sistemlerinde ürün üretilirken tüm süreçlerin öncelikle çıkarılması, analiz edilmesi ve gereksiz elemanların sürekli olarak temizlenip, yalınlaştırılması, süreçlerin iyileştirilip, geliştirilmesi ile her seferinde daha yüksek üretim standartlarına ulaşılması olarak kısaca tanımlayabileceğimiz yalın üretim, Ukrayna’da son birkaç yıldır, özellikle de Ukrayna Yalın Enstitüsü’nün kurulmasıyla popüler hale geliyor.

Ukrayna’da yalın üretimin, Türkiye ile ilgisine gelince. Ukrayna Yalın Enstitüsünün kuruluşu sonrasına kurumun uzmanları hangi ülkenin yalın üretimde, Ukrayna için bir model olabileceğini araştırmış, onlarca ülke arasından en başarılı, Ukrayna’nın örnek görebileceği ülkenin Türkiye olduğunu tespit etmişler. Nitekim, I. Ukrayna Yalın Üretim Konferansının iki ana konuşmacısı da Türk’tü. Türkiye Yalın Enstitüsü yöneticilerinden Cevdet Özdoğan ile Eczacıbaşı Yapı Grubu Mükemmeliyet direktörü Tayfun Gökşen’in hem teoriye, hem de pratikte Türkiye’deki başarılı uygulamalara dönük sunumları, Ukraynalı katılımcıların büyük ilgisini çekti. Türkiye ve Ukrayna Yalın Enstitüleri arasındaki ilişkiler önümüzdeki dönemde daha da gelişip, derinleşecektir.  Ukrayna ekonomisi ağır sanayi ve hammadde ürünleri ihracatından, KOBİ’lerin ön plana çıktığı, farklı ürün gruplarının ihracatının arttığı, bu noktada verimli ve nitelikli üretimin rekabetçi olabilmek için şart olduğu bir ortama evrilirken, Yalın Üretim benzeri çözümler ülkede daha çok benimsenecektir.  Japonlar’ın dünyaya armağan ettiği bu sistem Türkiye ve Ukrayna’yı ekonomik kalkınma alanında yeni bir köprü olarak birbirine bağlarken, şüphesiz Türkiye’deki deneyimler Ukrayna firmaları için yol gösterici olacaktır.

Burak PEHLİVAN