Ukrayna mobilya ve ağaç sektörü raporu, Haydar Koçak

Ukrayna’nın en önemli ihraç kalemlerinden biri de orman ürünleri ve ülkemiz bu ürünlerin Ukrayna’dan ithalatında Avusturya ve Çin ile birlikte ilk 3 sırada yer alıyor. Türkiye’nin, Ukrayna’dan toplam ithalatının yaklaşık %10’unu da yine orman ürünleri oluşturuyor. Orman ürünleri kaynağı, yurt içi üretimi karşılayaman ülkemizin bu alandaki toplam ithalatında Ukrayna’nın toplam payı ise 2016 yılının ilk on ayında %17 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye ile Ukrayna arasındaki ticarette çok önemli bir kalem olan orman ürünleri sektöründe ne yazık ki bugüne kadar Türkçe tek bir rapora dahi sahip değildik. Türkiye Cumhuriyeti Kiev Ticaret müşaviri Haydar Koçak,  bloğumda ikinci kez konuk yazar olarak kendisine yer verdiğim Ukrayna mobilya ve ağaç sektörü raporuyla bu konuda önemli bir kaynak eksikliğini gidermiş oldu.

Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret Antlaşması imzalayan, 4 AB ülkesiyle sınırdaş Ukrayna’nın ağaç stoğu da ağırlıkla AB’ye yakın bölgelerde. Son yıllarda Orta ve Batı Ukrayna’da çok sayıda Türk firmasının ağaç ürünleri üretimine dönük irili ufaklı üretim tesisi açtığına tanıklık ediyoruz ve bu yönelim devam ediyor. Bununla birlikte Danimarkalılar’ın bile mobilya üretimi yaptığı, asgari ücretin yalnızca 120 dolar olduğu Ukrayna’da, Türk firmaları Ukrayna’nın potansiyelini kullanmaktan yine de çok uzak. Özellikle orman ürünlerinde ara malı üreten ve mobilya gibi  katma değerli üretim yapan Türk firmalarının Ukrayna’yı ve Ukrayna’da üretim yapmayı gündemlerine almaları önümüzdeki dönemde daha sık karşılacağımız bir durum olacaktır.

Ukrayna Mobilya ve Ağaç Sektörü Raporu

1.Giriş

Ülkemizde yeterli oranda ormanlık alanı olmaması nedeniyle, yurt içi orman ürünleri üretimi yurt içi tüketimi karşılamamakta olup, açık ithalatla karşılanmaktadır. 2016 yılı Ocak-Ekim döneminde 1,1 milyar dolar orman ürünleri ithalatımızın % 17’si yani 187 milyon doları Ukrayna’dan gerçekleşmiştir. 9 Temmuz 2015 tarihli Ukrayna Resmi Gazete’sinde yayımlanan Ukrayna Kanunuyla;  44.03 GTP’de yer alan çam ağacı dışındaki tomruk ihracatı 1 Kasım 2015 tarihinde yasaklanırken, çam tomruğu ise 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren yasaklanmaktadır.

Söz konusu yasaklama kapsamında mobilya üretiminde kullanılan, ceviz, meşe, çam gibi ağaç türleri yer almakta olup, yabancı yatırımcılar, ağaç işleme ve mobilya sektöründe yatırım yapılmasına yönlenmişlerdir.  Bu itibarla, Ukrayna’nın mobilya sektörünün hacmi 600 milyon dolar, aksam ve parçalar ve ağaç işleme makinaları potansiyeli de dahil edildiğinde, toplam 1 milyar doların üzerinde bir pazar oluşturmaktadır.

Ayrıca Ukrayna’nın coğrafi konumu, Avrupa Birliği ve Bağımsız Devletler Topluluğu ile yürürlükte bulunan Serbest Ticaret Anlaşmaları çerçevesinde yaklaşık 800 milyon nüfus gibi önemli bir pazara hitap etmesinin yanı sıra, ülkedeki ucuz işgücü de dikkate alındığında mobilya sektörü açısından önemli bir üretim üssü olarak değerlendirilmektedir.

2.Üretim

Ukrayna’da mobilya sektöründe yaklaşık 3000 firma üretim faaliyeti göstermekte olup, üreticilerinin çoğunluğu küçük ve orta ölçekli işletmelerdir. Mobilya sektörü Kiev, Odesa, Harkov, Hmelnytsky,  Poltava, Zaporojje ve Dnipropetrovsk şehirlerinde yoğunlaşmıştır. Üretilen ürünlerin, % 40’ı ev mobilyaları, % 37’si ofis mobilyaları, % 18’i mobilya aksesuarları ve % 5’i ise özel mobilyalardan oluşmaktadır.

Mobilya sektörü ülke gayri safi hasılasının % 1’ni oluşturmaktadır. 2010 yılında sektörde 157 bin kişi istihdam edilirken, bu sayı 2011’de 152, 2013’te 138 ve 2014 yılında ise 108 bin kişiye düşmüştür.

Sektörde;  KMK, Ekmi, Merx, Dnipromebli, Livs, Enran, Liga-Nova, Narbutas&Ko, Amati, Blest, Snite, S-Mebli, Office Solutions ve NovyStyl gibi büyük firmalar da faaliyet göstermektedir.

Her sene Ukrayna’da orman ürünlerinin stoku 1,3 milyon m³ seviyesinde gerçekleşmektedir. Ormancılık sektörü Zakarpatska, İvano-Frankivska ve Çernivetska başta olmak üzere Ukrayna’nın batı bölgelerinde gelişmiştir.       

Ülkemizden bir firma, 2011 yılının Şubat ayında Polonya menşeli mobilya grubu FORTE’nin Donetsk’te bulunan fabrikasını satın alarak Ukrayna’da kanepe, yatak ve sandıklı baza üretimine başlamıştır. 9,87 milyon Avro sermayesi ve 139 çalışanı ile 19.200 m²’si kapalı toplam 42.000 m² kapalı alanda faaliyetlerini sürdürmüştür. Bir taraftan işletmenin modernizasyonu ve diğer taraftan marka tanıtım faaliyetleri kapsamında 102 satış noktasına mal ve hizmet vermiştir. 2012 yılı Temmuz ayı itibarı ile faaliyete geçen 1.200 m² kapalı alana sahip, yay üretim ve dizgi hattı ile yatak ve kanepe ürün gurupları için bonel yay ihtiyacını karşılamış ve. Ukrayna Devlet Enstitüsünden 2012 yılı en kaliteli mobilya üreticisi ödülü alınmıştır.

Ancak, 2013 yılının sonunda Ukrayna’da ortaya çıkan politik kriz, akabinde Kırım’ın ilhakı ve ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinde bir süredir yaşanılan çatışmalara ilişkin sağlanan kırılgan ateşkes koşullarında, firmanın – Artemovsk şehrinde bulunan Forte Ukrayna fabrikasına hammadde tedarik edilemediğinden üretim faaliyetinin neredeyse durdurulması sonucu yaklaşık 2,5 milyon Avro’luk makine yatırımı atıl duruma düşmüştür.

3.Dış Ticaret

3.1 İhracat

2015 yılı Ukrayna’nın ihracatı içerisinde orman ürünlerinin payı % 3, mobilya sektörü ihracatı ise % 1 dir.

Ukrayna’nın 2014 yılında 531 milyon dolar olan ihracatı, 2015 yılında 397, 2016 yılı Ocak-Eylül döneminde ise 286 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.  Söz konusu ürünlerden ülkemizden 2014 yılında ithalat 1,9 milyon dolar, 2015 yılında 1,8 milyon dolara düşmüş ve 2016 yılı Ocak-Eylül döneminde ise 1,2 milyon dolar olmuştur.

Ukrayna’nın mobilya ihracatında ilk sırada Polonya, Rusya, Almanya ve Kazakistan gelmektedir.

Tablo:1 Ülkeler İtibariyle Oturmaya Mahsus Mobilyalar  İhracat İstatistikleri

Tablo:2 Ülkeler İtibariyle Diğer Mobilyalar ve Bunların Aksam ve Parçaları İhracat İstatistikleri

3.2 İthalat

Ukrayna’da mobilya üretimi yapılmakla birlikte önemli miktarda ithalat da gerçekleştirilmektedir. İthalat yapılan belli başlı ülkeler Çin, Polonya, İtalya, Rusya ve Almanya’dır. İtalyan mobilyaları, diğer ithal mobilyalara göre biraz daha yüksek fiyata satılmakta ve genelde üst gelir grubunca satın alınmaktadır. Daha düşük gelir gruplarının alışveriş yaptığı bölümde ise Çin, Polonya ve Rusya’nın ürünlerinin öne çıktığı gözlenmektedir.

Tablo:3 Belli Başlı Ülkeler İtibariyle Diğer Mobilyalar ve Bunların Aksam ve Parçaları İthalat İstatistikleri

Tablo: 4 Ülkeler İtibariyle Oturmaya Mahsus Mobilya İthalat İstatistikleri

Sonuç

Orman ürünleri temininde önemli hammadde kaynağımız olan Ukrayna, tomruk yerine işlenmiş ürünlerin ihracatına yönelik olarak ihracatta yasaklama yoluna başvurmuştur. Bu itibarla, Ülkemizin ihtiyaç duyduğu hammaddeyi, sürekli ve zamanında düşük fiyattan temin edebilmesi açısından, ortaya çıkan engellerin aşılması için Ukrayna içerisinde tomruk belirli şekillerde işlenerek, ithal edilmesi kaçınılmaz bir hal almıştır.

Ayrıca,  Ukrayna’nın orman ürünleri açısından zengin olması, Avrupa-Asya arasında köprü konumunda bulunması, 800 milyon nüfus gibi önemli bir pazara hitap etmesi, ucuz iş gücü gibi avantajları dikkate alındığında, mobilya sektöründe de yatırım yapılabileceği değerlendirilmektedir.

Konut sektöründeki gelişmelerde, ev ve ofis mobilyalarının yanı sıra özellikle gömme dolaplar ön plana çıkmaktadır.

Bu çerçevede, 1991 yılından itibaren ülkede yapısal reformların henüz gerçekleşmemiş olması, risk ve fırsatların yatırımcılarımız tarafından iyi bir şekilde analiz edilerek, karar vermelerinde yarar bulunmaktadır.

Haydar KOÇAK

Türkiye Cumhuriyeti Kiev Ticaret Müşaviri

Haydar Koçak Kimdir?:  2015 yılının temmuz ayından beri Türkiye Cumhuriyeti Kiev Ticaret Müşavirliği görevini sürdüren Haydar Koçak, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı’nda ithalat genel müdürlüğü başta olmak üzere birçok farklı bölümde uzman olarak görev yapmıştır. Hırvatistan ve Kosava’da ticaret müşavirliği görevlerinde de bulunan Koçak, kariyeri boyunca çok sayıda sektör ve ülke raporu kaleme almıştır.

Kaynakça:

• National Bank of Ukraine Business Outlook Survey 2015
• Ukrayna  Devlet İstatistik Servisi,
• Türkiye İstatistik Kurumu

Tagged as: ağaç, Haydar Koçak, Mobilya, rapor, Ukrayna ağaç, Ukrayna mobilya

Aşağıdaki butonları tıklayarak, yazıyı arkadaşlarınızla paylaşın!