Ukrayna Ekonomisi Nereye Gidiyor?

05
Geçtiğimiz hafta, Ukrayna mümessilliğini yeni aldığımız bir Alman iş makinesi firmasının ürünleriyle ilgili görüşmeler yapmak için Herson, Nikolayev ve Odesa şehirlerini kapsayan kısa bir gezi yaptım. Güney Ukrayna’da bulunan bu üç şehrin ortak özelliği, ülkenin büyük limanlarını barındırmalarıdır. Bu liman şehirleri bir noktada, Ukrayna’nın Rusya dışındaki ihracatının ve ithalatının merkezleridir. Dolayısıyla buralardaki havayı teneffüs etmek, ülke ekonomisinin gidişatı hakkında önemli ipuçları verir.

Nikolaev

Ukrayna’da işler ne yazık ki son dönemde istenildiği gibi gitmiyor. Ülkenin dış ticaretinin %80’ini yaptığı AB ülkelerinin ve Rusya’nın ekonomileri hala sıkıntılı. Ukrayna’da 2013 bütçesi %3,4 büyümeye göre oluşturuldu, IMF’in, Dünya Bankası’nın da büyüme tahminleri bu doğrultudaydı ancak uluslararası finans kurumları üst üste büyüme tahminlerinde aşağı doğru revizyonlar yapıyorlar. En son, Ukrayna’da 2010 yılından bu yana yatırımların en büyük dış finansörü konumundaki EBRD (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası) bu ülke için büyüme tahminini eksi %0,5’e düşürdü halbuki ocak ayı tahminleri artı %1 seviyesindeydi. Yeni kurulan hükümet iyi niyetle reformlar gerçekleştirmeye çalışıyor ancak meclisin yeterince hızlı çalışamaması ve yasaların uygulanmasında yaşanan aksaklıklar alanlarda iş dünyasının beklediği çözümlerin gerçekleşmesini geciktiriyor.

GorodKherson5

Ülke için elbette olumlu tablolar da var. Dünya Bankası’nın iş yapılabilirlik endeksinde Ukrayna, 2013’te bir yılda 15 basamak birden yükselerek değerlendirme yapılan 185 ülke arasında, 152. sıradan 137. sıraya yükseldi. Hükümet kısa vadede bu listede ilk 100 ülkeye girmek gibi iddialı bir hedefe sahip ki, bu hedef başarılabilir, zira Ukrayna’nın burada ölçülen birçok kriterde önemli artıları var. Sıralamada çok gerilerde olunan vergi mevzuatı, mülkiyet hakları, hukukun üstünlüğü, inşaat izinleri gibi kaydedilebilecek olumlu gelişmeler bu listede çok hızlı bir biçimde ülkenin yükselmesini sağlayacaktır.

50941_original

Yukarıda yazdıklarım tahminler, beklentiler ancak şu an ne yaşanıyor? Geziye geri dönelim. Herson’da, vilayetin hemen karşında John Howard adlı restoranda Türk işadamı Ali Bulut ile Herson ve bölge şehirlerinin ekonomisi üzerine sohbet ediyoruz. Burada Ali Bulut’a kısa bir parantez açmak istiyorum. Ali Bey, ODTÜ’de mühendislik eğitimi almış, onlarca yıldır bu coğrafyada profesyonel yönetici ve işadamı olarak birikim yapmış genç bir işadamıdır. Eli kalem tutan, yaşadığı toplumun sorunlarına duyarsız kalmayan, vatansever, dinamik bir insandır. Uzun yıllar Moskova’da çalıştıktan sonra, son beş altı yıldır ise Herson’da ticari yaşamına devam ediyor. Türkiye’nin büyük holdinglerinden birinin Ukrayna temsilciliğinin yanı sıra, Bellona’nın Herson ve Nikolayev bayiliklerini yapar, ayrıca 4.000 hektarlık bir alanda ise ekim, dikim ile uğraşır. Kendisinin görüşlerine çok değer veririm, Ukrayna’da tarım ile ilgili bir sorum varsa ya da Herson ile ilgili bir konuda yardıma, danışmaya ihtiyacım olursa başvurduğum ilk kişidir. Ali Bey’e ekonomiyi soruyorum, “Burak Bey belli olmuyor mu diyor? Şu oturduğumuz restoranda birkaç yıl öncesine kadar her akşam en az 8-10 masa İngilizler, Almanlar, İtalyanlar, Amerikalılar tarafından işgal edilirdi, şu an ise bu milletlerin dillerinden hiçbirini duymuyoruz diyor.” Dikkat ediyorum hakikaten öyle. Herson’da İsveç sermayeli Çumak ve Fransız Danone’nin fabrikalarında çalışan yabancılar dışında birçok yabancı ülkelerine geri dönmüş, demek ki işler pek iyi değil.

Daha sonra gittiğim Nikolay ve Odesa’da da benzer manzaralar ile karşılaşıyorum. Siz bakmayın diyorlar mayıs bayramlarında yurtdışına çıkan Ukraynalı turist sayısının %40 arttığına bunun nedeni ekonomik olmasından ziyade konjonktürel. Mayıs ayında uzun yıllar sonra ilk kez iki hafta üst üste tatil olması ve Ukrayna’da bu yıl erken rezervasyon sisteminin uygulaması bunda büyük etken oldu deniyor. Genel görünüm iyi gözükmüyor ama bu günleri fırsat olarak da değerlendirmek de mümkün. Ali Bulut ile sohbetimiz bu noktada ufuk açıcı, sohbete geri dönüyorum.

thy_tr_wp2

“Ekonomi kötü peki neden burada bulunan hiçbir otelde bugün yer yok?” diye soruyorum. Bunun nedeni şehrin ilçelerinden Skadovsk’ta üçüncüsü gerçekleştirilen turizm forumuyla gezimizin çakışmasıymış. Bu foruma, aralarında başkent Kiev’den 10’un üzerinde ülkenin büyükelçisinin de bulunduğu 500 civarında katılımcı ilgi göstermiş. Buna rağmen forum sonrası Herzon valisi katılımcılardan bağımsız olarak Türkiye Cumhuriyeti Odesa Başkonsolosu, THY Odesa müdürü ve Türk işadamı Ali Bulut ile THY’nin İstanbul, Herzon arasında uçmasının mümkün olup olmayacağını 1 saati aşan bir toplantıda müzakere etmiş. Açık ki Türk Havayolları, Herson- İstanbul uçuşlarına başlarsa, Herson’un Dünya’ya Dünya’nın ise Herzon’a açılan kapısı İstanbul olacak. Haftada 51 sefer ile İstanbul ve Ukrayna’nın muhtelif şehirleri arasında uçan THY, Türkiye ve Ukrayna arasındaki ilişkilerin son yıllarda bu kadar gelişmesinde kuşkusuz ki büyük bir yere sahip ve yerel yöneticiler bile bunun farkına varmış durumda. THY Türk sermayesi için de, Ukrayna için de büyük şans.

922905_10151437710822862_1337055922_nAli Bulut sözlerine devam ediyor. Herson’un en büyük alışveriş merkezinin yeni açılan üçüncü etabında üç yeni dükkan kiralamış ve Türk markalarıyla bu dükkanları önümüzdeki hafta merkezin resmi açılışıyla beraber faaliyete sokuyor, aynı yerde on kadar Türk markası daha mağazalarını açıyorlar. Yani yeni etabın yarısından çoğu Türk markalarına ait. Ukrayna’da sıkıntı gibi görülen bazı konular, batı sermayesinin yatırım yapma isteksizliği; iyi yönetilen, finansal yapısı güçlü ve yeni pazar arayışındaki Türk firmaları için fırsata dönüşüyor. Ukrayna’nın 4 katı büyük bir ekonomiye sahip, AB üyesi Polonya’daki tüm Türk markalarının mağaza sayısı 30’u bulmazken, Herson gibi mütevazi bir şehirdeki rakam neredeyse bu ülkeyi yakalıyor. Ukrayna’da pazara girmek için eşik değeri hala çok düşük, pazarda büyük boşluklar var. Ukrayna ekonomisi, öyle ya da böyle bir süre sonra hızlı bir büyüme temposuna girecek ve Avrupa kıtasındaki topraklarının alanıyla Avrupa’nın en geniş ülkesi olan Ukrayna’da güçlü bir tüketim talebi oluşacak. Bu ülke, sebat edecek, sabır gösterecek ama her şeyden önce hesabını iyi yapacak Türk firmaları için büyük fırsatlar sunuyor ve sunmaya devam edecek.

Burak Pehlivan


Yayımlandı

kategorisi

, , , ,

yazarı:

Yorumlar

“Ukrayna Ekonomisi Nereye Gidiyor?” için bir yanıt

  1. Dr. Erkan AKILLI avatarı
    Dr. Erkan AKILLI

    Halen yatırım riski yüksek, bir nevi Türkiye pazarına benziyor. Türkiye pazarından tek eksiği alım gücünün az olması. Buda ne kadar zamana yaymakla düzelir oda Ukrayna gibi bir ülkede büyük soru işareti.
    Cok bilgilendirici bir yazı olmuş, teşekkür ederim.