Ukrayna Otomotiv Sektörü Raporu 2012

Ukrayna, Sovyetler Birliği’nden gelen güçlü bir otomotiv üretim altyapısına sahip olmakla birlikte özellikle binek otomobil satışlarında ithal araçlar pazara hakim durumdadır. Sermaye yetersizliği, teknolojik gelişimleri zamanında gerçekleştirememe ve ülkede bu sektörde üretimi teşvik etmekten uzak sanayi politikaları, otomotiv sanayisinin güçlenmesinin önündeki engeller olarak karşımızda duruyor. Ukrayna, Avrupa ülkelerine göre çok daha fazla lüks otomobilin satıldığı, kullanıldığı bir ülkedir. Bu sonucu oluşturan etmenlerin başında gümrük vergilerinin yüksek olmaması, Avrupa ülkelerinde yüksek hacimli motorlu araçlardan alınan özel tüketim vergisinin yokluğu, ikinci el otomobil ithalatının serbestliği, benzinin görece ucuz olması ve yıllık otomobil vergilerinin yok denecek kadar az olması gelmektedir. Ayrıca sert kış koşulları, olanakları olan tüketicileri arazi araçları ve SUV alımına yönlendirmektedir.

Ukrayna’da, 2011 yılında otomobil satışı 220.000 olarak gerçekleşti.  2012 yılında toplam pazarın  %15 civarında büyümesi beklenirken, pazar %22  büyüyerek  363.000e ulaştı(Ukrayna Otomobil Sanayicileri Derneği verileri. Bu rakamın 243.000’i otomobil). Ukrayna pazarı her ne kadar 2012 yılında ciddi bir oranda büyüse de, satışlar rekor yıl olan 2008’in(643.000 adet) çok gerisindedir. Pazar liderinin 22.868 adetle  Hyundai olduğu Ukrayna’da, ikinci sırada Rus Lada, üçüncü sırada ise 18.000 adetle yerel üretici ZAZ gelmektedir. Çinli otomobil üreticilerinin payı küçük olmakla birlikte, agresif bir büyüme içerisindeler. Premium otomobil satışlarında ise Mercedes, Lexus’u geçerek birinci sıraya yükselmiştir. Mercedes, BMW ve Audi’den oluşan Alman markaları premium segmentinde %50’den fazla pazar payına sahiptir. Yıllarca bu alanda liderliği kaptırmayan Lexus, bu sıralamada keskin bir düşüşle 2012 sıralamasında gerilerde yer almıştır.

Ülkede 3 adet üretim, üç adet ise montaj fabrikası faaliyet göstermektedir. Bunun dışında Ukraynalı önemli bir otomotiv grubu olan UA Holding’in Polonya’da da üretim tesisleri bulunmaktadır. Kreminçuk’da bir adet kamyon fabrikası, Lvov’da otobüs fabrikası üretim yaparken, Zaporojni’de ise Tavriya ve Lanos marka otomobilleri üreten işletmeler imalat yapmaktadır. Kreminçuk’ta Jiguli(Rusya) ve Jili(Çin) markaları için montaj yapan fabrika, Batı Ukrayna’da, Lutsk’da, Hyundai ve Kia marka otomobilleri, Çerkazi’de ise Boğdan otobüsleri, Isuszu(hafif kamyonlarını) üreten montaj tesisleri bulunmaktadır. Bu tesisin yıllık kapasitesi 15.000 araçtır.

Ukrayna’da otomobil fabrikaları 2012 yılının ilk 11 ayında 72.790 araç üretimi gerçekleştirmişlerdir. Bu rakamın 66.622 adeti, montaj dahil, binek otomobilken, 3214’ü otobüs, 2954 adeti ise kamyon ve kamyonet olmuştur. Zaporojni Otomobil Fabrikası ZAZ(ЗАЗ) 39.961 üretim rakamı ile ilk sırada yer alırken, bu firmayı 13.416 adet ile Eurocar, 13.196 adet ile ise bir önceki kabinenin Ekonomi Bakanı, aynı zamanda Roşen çikolatalarının da sahibi olan Paraşenko’nun Bogdan firması takip etmektedir. Aşağıdaki tabloda da net bir biçimde gözlemleyebileceğimiz gibi 2012 yılı sektör üretiminde önemli bir daralmaya işaret etmektedir.

*Ukrayna Otomobil Sanayicileri Derneği

Tabloyu incelediğimizde 2012 yılında, ülkede otomobil üretiminin %30’lara varan oranda küçüldüğünü, üretimini %30 artıran Eurocar (ЕВРОСАР) firması dışında tüm üreticilerde üretim kaybının yaşandığını görüyoruz. Toplam otomobil  satışlarındaki %22’lik artışa rağmen, ülke üretimindeki küçülme, sektördeki sıkıntıyı açıkça gözler önüne seriyor.

Türkiye’den farklı olarak Ukrayna’ya ikinci el araç ithalatı serbesttir. Ülkeye en çok ikinci el araç Almanya’dan ithal edilmektedir. İkinci el ithalatının serbestliği yerli üretmin önündeki en önemli engellerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

İkinci Elde Başlıca İthalatçı Ülkeler

1. Almanya

2. Almanya ve Hollanda Dışı Avrupa

3. Rusya

4. Hollanda

5. Beyaz Rusya

6. Amerika Birleşik Devletleri ‘dir.

45 milyon nüfuslu ve Avrupa ortalamalarının çok altında kişi başına otomobil sahipliğine sahip olan Ukrayna, Türk otomotiv sanayi için önemli bir potansiyel arz etmektedir. Yakıt fiyatlarındaki yükseliş, eninde sonunda yüksek hacimli araçlar için ÖTV vergisi koyulması ve Avrupa ile entegrasyon sürecinin getireceği mantalite değişimi, yüksek motor hacimli araçlara talebi azaltacaktır. Bu parametre değişimleri Türkiye’nin üretim portföyünde olan küçük motorlu, ekonomik araçların ülke pazarına girişini kolaylaştıracak ayrıca ülkede zaten var olan otomotiv sanayi, Türk yan sanayi üreticileri için önemli bir hedef olacaktır. Bir başka fırsat ise, AB ile 2014 yılına kadar Serbest Ticaret Antlaşması imzalaması muhtemel olan Ukrayna’ya, üretim maliyetlerini düşürmek isteyen Avrupalı ve Uzakdoğulu üreticilerin yapacakları fabrika yatırımlarıdır. Ancak tüm  bu süreçlerin bugünden yarına yaşanması beklenmemelidir. Ukrayna’da her sektörde olduğu gibi sabır göstermek, sebat etmek ve istikrarlı faaliyetde bulunmak, bu alanda da başarının anahtarı olacaktır.

Saygılarımla,

Burak Pehlivan

TUİD Yönetim Kurulu Başkanvekili

Tagged as: bogdan, Çerkazi, hyundai, Kreminçuk, Lutsk, otomotiv raporu, otomotiv sektörü, Ukrayna araba vergileri, Ukrayna Otomotiv İthalat, Ukrayna otomotiv pazarı, ukrayna otomotiv raporu, ukrayna otomotiv üretimi, Zaporojni, zaz

Aşağıdaki butonları tıklayarak, yazıyı arkadaşlarınızla paylaşın!