Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Türkiye’de kalpleri kazandı

 

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenksiy  milletvekilliği genel seçimlerinde elde ettiği tarihi başarıdan sonraki ilk resmi ziyaretini geçtiğimiz haftaya Türkiye’ye gerçekleştirirken, gezi, kısa bir süre önce planlanmasına rağmen iki günlük ziyaretin siyasi ve ekonomik gündemi yoğun, beklentiler çok yüksekti. Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret Antlaşması, enerji, tarım ve imalat sanayinde Ukrayna’ya daha çok Türk yatırımının çekilmesi, Ukrayna’nın hızla ihtiyaç duyduğu altyapı yatırımlarına Türk firmalarının katkısı ve savunma sanayindeki işbirliğinin çeşitlendirilip, artırılması ziyaretin özellikle ekonomi gündemini derinleştirmişti.

Resmi gezinin birinci günü Ankara’da siyasi görüşmelere ayrılırken, ikinci günkü İstanbul programı ise ekonomi ağırlıklıydı.  Başkan Zelenskiy burada Türkiye Ukrayna İş Forumu’na katılırken, Fener Rum Patrikhanesini ziyaret etti, Türk savunma sanayi şirketlerinde incelemelerde bulundu.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Türkiye’yi, Türk insanını bilen bir lider

Cumhurbaşkanı Zelenskiy, tatillerini zaman zaman Türkiye’de yapıyor. Zaten cumhurbaşkanı seçildikten sonra ailesiyle yaptığı kısa Türkiye tatili, seçim sonrası yurtdışına ilk çıkışı olmuştu.  Türk insanını tanıyan, bilen, Akdenizli liderlerde sıkça görüldüğü gibi kişisel ilişkilere, temasa dikkat eden bir lider Zelenskiy.  Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da uluslararası ilişkilerde kişisel dostluklara önem veren bir isim.  Geçmişte de Türkiye ve Ukrayna liderleri arasındaki dostane ilişkiler  Ukrayna Türkiye ilişkilerinin özellikle siyasi ve beşeri alanındaki pozitif gelişmelerin hızlanmasında önemli rol oynamıştı.

Ankara’da Erdoğan ve Zelenskiy buluşmasında iki devlet başkanı arasında pozitif bir kimyanın oluşması bunun için önemliydi ve bu fazlasıyla sağlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başta Kırım olmak üzere Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliği konusunda Türkiye’nin desteğini de bir kez daha kalın harflerle çizdiği görülürken, Ukrayna’nın Donbas Bölgesi’nin yeniden entegrasyonu ve bölgenin yeniden imarı gibi konularda işbirliği yapabileceği müttefiklerinden biri de kuşkusuz Türkiye olabilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hatırlattığı gibi iki dönemdir Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın Donbas’daki özel gözlem misyonunun başkanlığını da Türk diplomatlar başarıyla sürdürüyorlar.

İstanbul’daki Türkiye Ukrayna İş Forumu 500’e yakın iş insanıyla gerçekleşti

Renkli kişiliği, şov dünyasından siyasete girmesi, bu kadar kısa sürede bu kadar büyük bir siyasi başarıya imza atması ve son olarak da İngilizce bir video ile yabancı yatırımcıları Ukrayna’ya yatırım yapmaya davet ederken, yatırımlarının korunması konusunda yatırımcılara taahhüt vermesi Cumhurbaşkanı Zelenskiy’i Türkiye’de oldukça popüler kılmıştı. İstanbul’daki Türkiye-Ukrayna İş Forumu’na, etkinliğin olacağı yalnızca bir hafta önce belli olmasına ve forum Türkiye’de Bayram öncesine denk gelmesine rağmen 500’e yakın işadamının katılım göstermesinde de bu popülaritenin şüphesiz büyük payı oldu.

Kazan kazan, Ukrayna Türkiye ekonomik ilişkilerinin felsefesi olacak 

Cumhurbaşkanı Zelenskiy forumda   yaptığı konuşmada, Ukrayna’da gerçek bir değişim yaşandığını ve yaşanacağını, özellikle tarım, enerji, turizm ve altyapı gibi alanlarda Türk yatırımları beklediklerini söylerken, bundan her iki ülkenin ve işadamlarının birlikte kazanacağını ifade etmek için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da sık sık kullandığı ‘’win win’’ sözünü Türkçe olarak ‘’kazan kazan’’ diyerek kusursuz bir aksanla kullanması, rahat ve samimi kişiliği ve alçakgönüllü davranışı ile katılımcıların büyük takdirini kazandı. İyi bir dalga yakalandığı açık, Türk iş dünyasının Ukrayna’ya ilgisi Avrupa Meydanı sonrasında yapısal reformların hızlandığı dönemden bile bugün daha fazla.

Yapısal reformlarda, teknolojinin etkin kullanımı ve e-devlet önemli rol oynayacak 

Türk iş dünyasının temsilcilerinin ilgisini çeken ve takdirini toplayan bir başka isim ise Ukrayna Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Oleksiy Honcharuk oldu. Forum öncesi sabaha kadar süren bir dizi toplantıyla saatlerce Ukrayna’daki mevcut Türk şirketlerinin sorunlarını dinleyen, neyi yapabileceklerini ama neyi kısa sürede başaramayacaklarını net ve samimi bir biçimde ortaya koyarken, konulara, rakamlara hakimliği dikkatlerden kaçmayan Honçaruk, pozitif enerjisi, dinamizmi ve samimiyeti ile güzel bir iz bıraktı. Honçaruk reform planlarını da paylaşırken, bazı katılımcılar bu kadar kısa sürede bu kadar pozitif değişimin gerçekleştirilebileceğine ve reform karşıtı güçlerin buna nasıl izin vereceklerine dair kuşkularını dile getirdiler. Bana göre gerçekçi gözüken bu hedeflere ulaşılmasında yeni yönetimin teknolojiyi kullanma becerisi ve devlet hizmetlerini dijitalleştirmedeki güçlü iradesinin etkili olacağını düşünüyorum., zira teknoloji, şeffaflığı, şeffaflık da rekabet ve adaleti getiriyor.

Gezideki bir başka önemli gelişme ise Türk savunma sanayi şirketi Baykar Savunma ile Ukrayna devlet silah ticaret şirketi Ukrspetseskport arasında yüksek hassasiyetli silah ve hava-uzay teknolojileri alanında ortak şirket kurulmasıydı.

Ukrayna’da yeni kurulacak hükümetin ekonomide ilk önceliklerinden biri de Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret Antlaşması olacak 

Ukrayna ve Türkiye Cumhurbaşkanları, Türkiye ve Ukrayna arasındaki dış ticaret hacmini bugünkü yıllık 4,2 milyar $’lık seviyeden kısa sürede 10 milyar $’a çıkarma konusundaki hedeflerini yenilediler ve iki ülke arasındaki Serbest Ticaret Antlaşması’nın(STA) bu yıl içerisinde imzalanması konusundaki kararlılıklarını ifade ettiler. Yeni kurulacak hükümette Türkiye Ukrayna STA’sının birinci öncelik olacağını da Oleksiy Honçaruk işadamlarıyla yaptığı toplantıda birkaç kez dile getirdi . Sonbaharda iki ülke cumhurbaşkanlarının başkanlığında toplanacak Türkiye Ukrayna Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’ne kadar önümüzde yer alan birkaç aylık süreç kalan pürüzlerin ortadan kaldırılması için iyi bir fırsat sunuyor.

Ukrayna’da hedef yıllık en az 5 milyar $’lık altyapı yatırımı ve ortalamada %5-7 ekonomik büyüme

Ukrayna’da son 5 yılda yapılan yapısal reformlar, bağımsızlığın ilk 23 yılında yapılandan daha fazla  ancak sıradan insanların yaşamına yansıyan, onların hayat standartlarını yükselten alanlarda ne yazık ki yeterli ilerleme kat edilemedi. Birçok kamu hizmetinin fiyatları yükselirken, gelirler aynı oranda artmadı, yollar, hastaneler, halkın devletle etkileşimde olduğu birçok alanda hissedilir bir iyileşme sağlanamadı. Nitekim Vladimir Zelenskiy, halkın büyük değişim umuduyla peş peşe iki tarihi zaferle bugün artık tek başına iktidar. Halk, artık günlük yaşamına, kendi hayat standartlarına etki edecek reformların sonuçlarını hızla görmek istiyor ve Başkan Zelenskiy bunun farkında, onun içindir ki ziyaret için Türkiye’nin seçilmesi ve in gezinin zamanlaması tesadüf değil. Yıllık %5-7 büyüme oranları, yine yıllık 5 milyar dolarlık altyapı yatırımı  hedeflerinin yalnızca Ukrayna’nın kendi imkanlarıyla sağlanması zor. Bu geziyle Ukrayna’nın Karadeniz komşusu, stratejik partneri Türkiye’nin siyasi ve ekonomik desteği tekrar alındı. Avrupa Meydanı sonrasında Ukrayna’ya en çok yatırım yapan ilk üç ülkeden biri olan Türkiye’nin bu yatırımı daha da artırması ve çeşitlendirmesi için güzel bir mesaj verildi.  Kamu-özel ortaklığı yöntemini de kullanarak yaptığı devasa altyapı yatırımlarıyla vatandaşlarının hayat standartlarına ulaştırmadan, sağlık hizmetlerine önemli bir kazanım katan, dünyanın en büyük 225 inşaat firması arasında 42 firmayla yer alan Türkiye’nin inşaat ve operasyon şirketlerinin bu alanlarda sahip oldukları bilgi, deneyim, know-how ve finansmana ulaşma kabiliyetleriyle Ukrayna’ya hızla katabilecekleri kayda değer imkanlar var.  Başkan Zelenskiy, geziye çıkarken elde etmeyi planladığı hedeflerinin neredeyse hepsine ulaşırken, Türk iş dünyasının da kalbini kazandı. Altyapı, tarım, turizm ve enerji başta olmak üzere önümüzdeki dönemde Ukrayna’da daha çok Türk yatırımı göreceğiz

Burak Pehlivan

Uluslararası Türk Ukrayna İşadamları Derneği (TUİD)

Yönetim Kurulu Başkanı